Yüksek Sesle Müzik Dinlemenin Ve Gürültünün Kulağımıza Zararları

Gürültü nedir ve kulakları nasıl etkiler?
Ses, bilimsel olarak 2 şekilde ölçülür:
1-Ses yüksekliği (ses şiddeti-intensity), Desibel (dB) olarak ölçülür.
2-Sesin perdesi (tını-pitch), yani sesin saniyedeki titreşim frekansı, Hertz (Hz) ile ölçülür. Düşük perdeli seslere, kalın ses tonu veya tuba (bir tür müzik aleti) sesi örnek verilebilir. Yüksek perdeli sese ise, keman sesi iyi bir örnektir.

Aşağıda, çevremizde yer alan bazı seslerin dB olarak karşılıkları listelenmiştir:
* 0 dB: İnsan sesinin duyabileceği en düşük ses şiddeti
* 30 dB: Fısıltı sesi
* 60 dB: Günlük konuşma sesi, dikiş makinesi, daktilo sesi
* 90 dB: Çim biçme makinesi sesi, kamyon sesi – Bunlara, korunmadan maruz kalma süresi, günde maksimum 8 saat olmalı!
* 100 dB: Testere, matkap, kar aracı sesi – Bunlara, korunmadan maruz kalma süresi, günde maksimum 2 saat olmalı!
* 115 dB: Kum püskürtme arabası, rock konseri, araba kornası – Bunlara, korunmadan maruz kalma süresi, günde maksimum 15 dakika olmalı!
* 140 dB: Silah atışı, jet motoru gürültüsü – Mutlaka kulak koruyucu takmalı; yoksa şiddetli ağrı ve kısa süre maruz kalınsa bile, işitme sinirinde harabiyet ortaya çıkabilir.
* 85 dB ve üstü şiddette sese, belirtilen sürelerin üstünde maruz kalmak tehlikelidir. Bu durumda, işitmeyi sağlayan iç kulaktaki hassas hücrelerin yapısında bozulmalar ortaya çıkmakta ve bu da “Sinirsel tip işitme kaybı”na yol açmaktadır. Canlılığını kaybetmiş hücrelerin kendini yenileme şansı, aklınıza gelebilecek her tür tedavi yapılsa bile, maalesef yoktur.  Bu nedenle, bu tür işitme kayıpları, çınlamalara yol açmakta ve kalıcı olmaktadır.

Kişilerin farklı gürültü tiplerine verdikleri tepkiler ve hassasiyetleri farklıdır. Genel bir kural olarak; eğer zeminde yer alan gürültüde, kendi sesinizi duyurabilmek için bağırmanız gerekiyorsa, bu gürültü size zarar verebilecek boyutta demektir.

Ne kadar uzun süre yüksek gürültüye maruz kalınırsa, hasar o kadar fazla olur. Ayrıca gürültüyü yaratan şeye ne kadar yakınsanız, hasar o kadar artar.

Özellikle son yıllarda, gençlerde işitme kaybı görülme sıklığında dikkat çekici bir artış olduğu saptanmıştır. Bu duruma, i-pod vb. taşınabilir, kulaklıklı aletlerin yaygınlaşması ve gençlerin günün çoğu kısmını kulaklıkla, yüksek şiddetli müzik dinleyerek geçirmesinin yol açtığına inanılmaktadır. Bu nedenle, kulaklıkla müzik dinlerken; ses ayarını öyle bir ayarlamanız gerekir ki, sizin müzik dinlediğinizi hemen yanınızdaki kişi duymamalıdır.

Gürültünün zararlı etkilerinden korunma
Gürültülü bir ortamda çalışmanız gerekiyorsa, mutlaka kulak koruyucu takmanız gerekir. Ayrıca elektrikli tamir aletleri, gürültülü bahçe aletleri, silah atışı, motosiklet ya da kar aracı kullanırken de mutlaka takmalısınız.

Türkiye’de gürültü hakkındaki yasal sınırlamalar, 23 Aralık 2003 Tarihli Resmi Gazetede 25325 Sayı no ile yayınlanan “Gürültü Yönetmeliği” adı altında belirlenmiştir, bu konuda ayrıntılı bilgiye http://www.alomaliye.com/gurultu_yonetmelik.htm adresinden ulaşabilirsiniz.

Bu yönetmeliğin 2. bölümünde yer alan İşveren Yükümlülükleri başlığında, 5. maddede belirtildiği üzere; günlük gürültü maruziyet sınır değeri, 8 saatlik iş günü için 87 dB, en yüksek maruziyet etkin değeri 8h = 85 dB, en düşük maruziyet etkin değeri 8h = 80 dB olarak belirlenmiş; işçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi de dikkate alınarak maruziyet sınır değeri  uygulanacağı; maruziyet etkin değerlerinde, kulak koruyucularının etkisinin dikkate alınmayacağı vurgulanmıştır. Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyinin 87 dB’i aşmayacağı, bu işlerdeki riskleri en aza indirmek için, yeterli önlemlerin alınması gerektiği belirtilmiştir.

Amerika’daki yasal uygulamalara bakıldığında; yüksek gürültüde çalışan kişilerin 8 saatlik çalışma süresince 90 dB’den daha fazla gürültüye maruz kalması durumunda, kulak koruyucu takmaları zorunludur. İşveren, bu işte çalışan kişilere ücretsiz olarak kulak tıpası ve kulaklık sağlamakla yükümlüdür. Yıllık işitme tetkiklerinde herhangi bir kulakta yüksek frekanslarda 10 dB ve üstünde bir kayıp saptandığında, 8 saatlik çalışma süresi içinde 85 dB ve üstü gürültüde de kulak koruyucusu takma zorunluluğu getirilir. Daha fazla bir işitme kaybı varlığında ise bir KBB uzmanına başvurulmaktadır.

Kulak koruyucular nedir ?
Kulak koruyucular, kulak zarına ulaşan sesin şiddetini azaltmaya yarar. 2 tiptir: Kulak tıpası ve kulaklık. Kulak tıpaları; dış kulak yoluna tam oturmalı, yıpranmış olmamalı, gerekirse dış kulak yolu kalıbı alınarak kişiye özel olarak yapılmalıdır. Kulaklık ise, kulak kepçesini tam olarak saran ve ayarlanabilir bir baş bandıyla yerinde tutulan bir alettir.

Uygun yerleştirilmiş bir kulak tıpası ya da kulaklık, ses şiddetini 15-30 dB kadar azaltmaktadır. Düşük frekanslı sesler için tıpalar, yüksek frekanslı sesler için ise kulaklıklar seçilmelidir. 105 dB’yi geçen gürültülerde, kombine kullanımı önerilir.

Pamuk topları ya da kağıt mendil parçası tıkaçları, en zayıf tıkaç türleridir; gürültüyü ortalama 7 dB azaltabilirler.