GÜNEŞ YAĞLARI D VİTAMİNİ ALMAYA ENGEL Mİ?

Güneşten nasıl korunmamızın ve kötü etkilerinin yanı sıra güneşin olumlu etkilerinden biri olan D vitamini alımı da sağlığımız açısından oldukça önemli bir konudur.

Güneşten nasıl korunabiliriz? 

Yaz aylarında saat 11 ile 15 arasında güneşten korunmasız dolaşılmamalı, plajda bulunulmamalı ve denize girilmemelidir. Mutlaka koruyucu özellikte geniş kenarlı şapka, kenarları da kapalı koyu renk gözlük kullanılmalı; dışarıda bulunmak zorunlu ise gölgede oturulmalı ve uygun giysilerle vücut korunmalıdır. Bu önlemlere rağmen bir miktar güneşe maruz kalınması kaçınılmazdır. Güneş ışınları sudan, kumdan ve kardan yansıyabilmekte ve bulutlu havalarda dahi yeryüzüne ulaşarak deri rahatsızlıklarına neden olabilmektedir. Bu nedenlerle ek korunma önlemlerinin yanısıra, güneşten koruyucu kremlerin kullanımı önem taşımaktadır. Güneşten koruyucu kremlerin düzenli kullanılması ile deri kanserleri azalma göstermektedir. Bu kremler ayrıca en önemli anti-aging kozmetiklerdir.

Güneşten koruyucu krem nasıl seçilmeli ve nasıl kullanılmalıdır?

Güneşten koruyucu kremlerde markadan ziyade koruma faktörü ve uygulama sıklığı önemlidir. Bu kremlerin koruma faktörü (SPF) adı verilen numaraları vardır. Etkili bir korunma için numarası 15'ten büyük olan güneşten koruyucu kremler tercih edilmelidir. Yüz için tercihen faktör 30 ve yukarısı daha uygun olur. Bu kremler dışarı çıkmadan yarım saat önce tüm açık bölgelere (yüz, boyun, dudaklar, kulak üstleri, boyun ve erkeklerde saçsız kafa derisi de dahil) sürülmeli, 4 mevsim boyunca ve hayat boyu kullanılmalıdır. Bu kremlerin etkinliği terleme, sürtünme ve denize girip çıkma ile azalmaktadır. Kış aylarında günde 1-2 uygulama yeterli olabilmekle birlikte, dağda kayak sırasında ya da yaz aylarında 2 saatte bir veya ihtiyaca göre daha sık uygulama gereklidir. Suya dayanıklı olan ürünlerin tercih edilmesi önerilebilir, ancak bunlarda dahi gün içinde tekrarlama gerekmektedir. Güneşten koruyucu kremler "güneş altında daha uzun süreli kalabilme" amacı ile kullanılmamalıdır. Camdan ultraviyole ışınları geçebildiğinden bu kremler balkonda ve pencere önünde otururken dahi kullanılmalıdır.

Güneşten koruyucu kremler kaç yıl dayanır?

Güneşten koruyucu kremlerin raf ömürleri kabaca 3 yıldır. Son kullanım tarihini aşmış veya 3 yılı aşkındır kullanılan güneşten koruyucular etkili korunma sağlamayabilirler. Bu tür kremler yeni tarihli ürünlerle değiştirilmelidir. Güneşten koruyucu kremlerin direkt sıcağa maruz bırakılmaları, güneş altında kalmaları da etkinliklerini azaltmaktadır.

Güneşten koruyucu kremler deride vitamin D yapımına engel olur mu?

Güneş ışınları derimizde vitamin D yapımında kullanılmaktadır. Ne kadar yüksek koruma faktörlü olursa olsun, ne kadar sık uygulanırsa uygulansın tüm güneşten koruyucu kremler bir miktar güneş ışınının derimize geçişine izin vermektedir ki bu miktar vitamin D yapımı için yeterlidir. Ayrıca vitamin D besinler yolu ile de yeterince alınmaktadır. Bu nedenle güneşten koruyucu kullanımı ile pratik olarak vitamin D eksikliği gelişimi söz konusu değildir.

D VİTAMİNİ VE GÜNEŞ

D vitamini güneş cildimize değdiğinde ciltte yapılmaya başlanıyor. Doğal olarak D vitamini içeren yiyecekler çok fazla olmadığı için, eksiklik durumunda mutlaka ek vitamin olarak alınması gerekiyor. Kılıç balığı, somon, sardalya ve yumurta sarısında D vitamini var. İçine D vitamini eklenen sütler ve kahvaltı gevrekleri de D vitamini kaynağı olabilir.

Anne sütü alan bebeklerin doğumdan hemen sonra 400 IU D vitamini almaya başlaması gerekiyor. Günde 800 ml den fazla mama veya inek sütü tüketene dek bu takviye devam etmeli. Daha büyük çocuklarda ve adolesanlarda 600 IU/gün gerekiyor.

D Vitamini Seviyesi Şu Faktörlerden Etkileniyor:

1.   Yaşadığınız yer. Ekvatordan uzaklaştıkça, kışın yeryüzüne ulaşan  UV B  azalıyor. Istanbul ve Antalya ‘da yaşayanlar arasında bu açıdan fark var. Günlerin kısalığı, vücudun kalın giysilerle tamamen kapanması da UV B alımını azaltıyor. ‘Çocuğumu her gün parka çıkarıyorum, D vitamini vermesem olmaz mı’ diyenlere, kışın cevabımız ‘vermeye devam edin’ oluyor.

2.   Hava kalitesi. Fosil yakıtlar, yani kömür, odun, gibi maddelerin yanmasıyla havaya karışan karbon, UV B ışınının dağılmasına ve cilde etkisinin azalmasına neden oluyor. (Bu arada normalde  ozon tabakası  UV B yi emiyor ama  karbon kirliliği çok arttığında oluşan ozon delikleri daha çok UV B nin yeryüzüne geçmesine neden oluyor. Kanser için kötü, D vitamini için iyi haber)

3.   Güneş kremi kullanımı.  Yanmamak için sürdüğümüz bu kremler UV B ışınını engeller ve teoride  D vitamini sentezini azaltırlar. Ancak UV B yi tamamen bloke etmek için devamlı kremli olmak gerekir.  Yani pratikte, mutlaka kremsiz dolaştığınız zamanlar vardır ve deriniz D vitaminini yapar.  Güneşli günlerde yine de güneşten koruyucu kreminizi asla ihmal etmeyin. Bulutlu bir günde UV enerjisi yüzde 50 azalır.  UVB camdan geçmez. Camın arkasından D vitamini sentezi olamaz.

4.   Ten rengi. Cilde rengini veren melanin de UVB nin  D vitamini yapımını engelleyebilir. Bu yüzden koyu ten rengi olan insanların aynı miktarda D vitamini yapmak için daha çok UV B ışınına gereksinimleri vardır.

5.   Kilo. Vücuttaki yağ, aslında D vitamini deposudur. Aşırı kilolu olunan durumlarda D vitaminin kullanılırlığı azalabilir.

D Vitamini Bebeklerde Ne Kadar Kullanılmalı?

Yeni doğan bebeklerin gelişimi ve büyümesi için ihtiyaç duydukları bir vitamin olan D vitamini, anne sütünde yeteri kadar bulunmadığı için uzmanlar bebekler için D vitamini ihtiyacının dışarıdan karşılanması gerektiğini önermekteler. Dışarıdan takviye edilecek olan D vitamini bebeklerde sıklıkla husule gelen raşitizm hastalığının önüne geçilmesini sağlamaktadır. Bebekler günlük 400 IU D vitaminine ihtiyaç duyduklarından bu değer anne sütünde 12-60 IU civarındadır. Bu sebeple her bebeğin D vitamini takviyesi alması gerekir.

Bebeklerde D vitamini kullanımı
Annede D vitamini eksikliği varsa bebeğin D vitaminine olan ihtiyacı daha da artacaktır.
Anne rahminde fetusun D vitamini ihtiyacı, annenin depolarından karşılanır. Fetus doğumdan sonra kendisini bir süre idare edebilecek kadar D vitaminini de çeşitli dokularında depolar. Eğer annede D vitamini depoları yeterli değilse bebek ya D vitamini eksik olarak ya da yetersiz D vitamini depolamış olarak doğar. Bu durum da doğumdan sonra yeterli D vitamini alınmaz ya da yeterince güneş ışığına maruz kalınmazsa D vitamini eksikliğine bağlı raşitizmin oluşma riskini artırır.
Annelerde D vitamini eksikliği riski de göz önünde tutularak, anne sütü alan tüm çocuklara günde 400 IU D vitamini verilmelidir D vitamini verilmesi, anne sütü kesildikten sonra da devam etmeli ve en az 1 yıl süre ile uygulanmalıdır Anne sütü ilk 6 ay içerisinde, D vitamini içeriği dışında, çocuğun büyüme ve gelişmesi için tek başına yeterlidir.

Bebeklerde D vitamini eksikliğine bağlı olarak gelişen raşitizm, kemiklerde kalsiyum ve fosfor depolanması sorunlardan dolayı husule gelen şekil bozukluğu hastalığıdır. Bebeklerin sıkça güneşe çıkarılması da güneşin D vitamini bakımından zengin olmasından dolayı bebek vücudundaki D vitamini ihtiyacını yüksek oranda sağlayacaktır. D vitamini takviyesi ise bebek sütten kesildikten sonra bir yıl kadar devam ettirilmelidir.