GUT (DAMLA) HASTALIĞI

Gut hastalığı ya da damla hastalığı metabolik bir eklem hastalığıdır. Damarda protein metabolizmasının son ürünlerinden biri olan ürik asit artışı ile karakterize gelişir. Normalde 100 ml kanda 3-7 mg bulunması gereken ürik asit miktarı, kanda artış gösterdiğinde eklemler aralarında kristal olarak birikir ve bu kristaller ani ve şiddetli gelişen ağrı, iltihap, hassasiyet, kızarıklık, şişme ve sıcaklık artışı nöbetlerine neden olur ve sıklıkla da ayak başparmağını etkiler. Sonra sıklık sırasına göre diz, dirsek, el bilekleri etkilenir.

Kandaki ürik asit miktarı birçok sebepten dolayı yükselebilir. Genetik faktörler, bazı hastalıklar, bazı ilaçlar ve aşırı proteinli beslenmeden ötürü yükselebileceği gibi aşırı alkol tüketimi, travma, ameliyat, açlık ve stres de ürik asit artışına yol açar. Yükselten ilaçların başında da idrar söktürücüler, epilepsi ilaçları ve düşük dozlarda aspirin gelir.

Çocuk ve gençlerde çok sık rastlanmayan gut hastalığı genellikle 45-50 yaşlarından sonraki erkeklerde daha çok görülür, kadınlarda ise menopoz sonrasında görülme sıklığı daha fazladır. Ve aşırı kilolu, aşırı et ve alkol tüketen bireyler, şeker hastaları gut hastalığına yakalanma riski daha fazla olan kişilerdir.

İlaçla tedavi yöntemlerinin dışında gut hastası olan bireylerin, kandaki ürik asit miktarının düşürülmesi için beslenmelerine de dikkat etmeleri gerekir. Pürinden fakir beslenilmesi gerekeceği gibi ürik asit miktarının düşürülmesine yardımcı, bağışıklık sistemini destekleyici günlük C vitamini alımına da dikkat etmek gerekir. Koyu yeşil yapraklı sebzeler, turunçgiller, biber, kivi, çilek, kuşburnu gibi C vitamini içeriği yüksek besinler bolca tüketilmelidir. Kafein de (kahve) ürik asit düzeyini düşürür. Bol su tüketilmesi gerekir. Su tüketimi ürik asit seviyesinin düşürülmesinde faydalıdır.

Fazla kilolu olanlar ise kilolarından kurtulmalıdır. Kilo kaybı serum ürik asit seviyelerini düşürür. Ancak çok düşük kalorili, bilinçsiz diyetler uygulanmamalıdır. Aşırı düşük kalorili diyetler kas yani protein yıkımına da sebep olacağı için kanda ürik asit seviyeleri bu sefer artışa geçer.

Alkolden uzak durulmalıdır. Alkol ürik asit üretimini artırdığı gibi fazla ürik asidin vücuttan atılmasını da zorlaştırır.

SERBEST BESİNLER (Önerilen besinleri istediğiniz kadar tüketebilirsiniz)

• SÜT VE TÜREVLERİ-Süt (az yağlı veya yağsız)-Yoğurt (az yağlı veya yağsız)-Peynir (az yağlı veya yağsız)

• EKMEK GRUBU-Beyaz ekmek, Mısır ekmeği, Buğday unu, Tarhana, Şehriye, Pirinç, Makarna, Mısır, Erişte, Kuskus, Leblebi, Kestane, Yufka böreği.

• SEBZELER- Sınırlı önerilen sebzelerin dışındaki tüm sebzeler.

• İÇECEKLER- Meşrubatlar, Çay, Kahve.

• TAT VERİCİLER- Tuz, Nane, Tere, Sirke, Maydanoz, Tüm baharatlar.

• TATLILAR – (Fazla tatlı tüketimi kilo alımına sebep olacağı için haftada 1 porsiyon tüketmek yeterlidir.)Sade kuru pasta, Kek, Jöleli tatlılar, Muhallebi, Sütlaç, Reçel, Bal.

• YAĞLAR – Yemeklerde günde; 1 yemek kaşığı bitkisel sıvı yağlardan biri (ayçiçeği, soya, mısırözü yağı) ve 1 yemek kaşığı zeytinyağı veya 5 adet zeytin.

YENİLMEMESİ GEREKEN YİYECEK VE İÇECEKLER

• Tam yağlı süt, peynir, yağlı et suları ve bunlarla yapılmış çorbalar, yemekler

• Alkollü içecekler, boza,

• Sakatatlar (karaciğer, beyin, böbrek, dil, dalak, işkembe, kokoreç vb.)

• Av etleri (ördek, kaz, bıldırcın)

• Sucuk, pastırma, salam, sosis vb.

• Kabuklu deniz hayvanları (kalamar, karides vb.)

• Yağda kızartmalar (et, sebze, hamur işi kızartmaları)

• Çok yağlı yiyecekler (kaymak, krema, mayonez, çikolata, pasta vb.)

• Hayvani ve katı yağlar (tereyağı, margarine, iç yağı, kuyruk yağı)

• İçeriği bilinmeyen hazır gıdalar (hazır çorbalar vs.)