Romatoid Artrit Nedir ve Tedavisi Nasıl Yapılır?

ROMATOİD ARTRİT (KRONİK POLİARTRİTİS=RA)

Eklemlerde iltihap şeklinde meydana gelen romatizmal bir hastalıktır. En çok görülen ve kronik iltihaplı bir romatizmal hastalıktır. Eklemlerde bozulmalara yol açar. Kronik poliartritis olarak da bilinir. Romatoid artritte eklem kıkırdağı tutulur; eğer kalp, akciğer, deri, kas gibi yapılar tutulmuş ise SLE ya da sklerodermanın bir göstergesidir. Fakat nadir olarak göz ve cilt gibi yapıları da etkiler. Hastalığın sebepleri henüz kesin olarak bilinmemektedir. Tanısında el ve ayakların filminin çekilmesi tanıya oldukça yardımcıdır. Ayrıca tedavisinde ise tamamen iyileşmek mümkün değildir.

RA, ortalama %1′lik bir görülme sıklığıyla çok karşılaşılan bir durumdur. Kadınlarda, erkeklere oranla üç-beş kat daha fazla görülür. Bu hastalık sıklıkla 40-50 yaş arasında görülmekte ve ayrıca 60 yaşından sonra da sık karşılaşılmaktadır. Çocuklar da dahil olmak üzere herkeste ortaya çıkabilir.

RA’NIN SEBEPLERİ

Sebepleri henüz tam olarak bilinmeyen hastalıklardandır. Bağışıklık sisteminin kendi hücrelerine karşı savaş açıp, bu hücreleri yok etmesi sebeplerden biri olarak görülmektedir. Bunun dışında bazı moleküllerin Romatoid artrit hastalarında daha çok görülmesi, hastalığın genetik yönünü ortaya koymaktadır.

RA’NIN BELİRTİLERİ

Romatoid artritte eklem iltihaplanması öncelikle bir kaç eklemde görülür. Daha sonra bu ilthap bir çok eklemi tutar. Sıklıkla el ve parmak eklemlerinde görülür; fakat omurga bu durumdan etkilenmez. Hastanın başlıca şikayetleri, geceleri ve sabahları eklem ağrılarının olmasıdır. Özellikle parmak eklemlerinde olmak üzere eklemler şişmiştir. Eklem dış tarafında düğüm oluşur. Bunun dışında parmaklarda anormal duruş bozuklukları vardır. Parmak kemiği çıkıntılı bir halde olabilir ya da parmak dış tarafa doğru kayma gösterir. Ayrıca parmağın uç tarafı aşağı yöne doğru katlanmış bir hal alır. Bunların dışında çok rastlanan şikayetlerden birisi de hasta sabah uyanırken ortaya çıkan eklem tutulmalarıdır. Bu eklem tutulmaları 15-20 dakikayı geçer. Yorgunluk, halsizlik ve hastalık hali sık karşılaşılan fakat RA’ya özgü olmayan bazı belirtilerdir.

Diğer organlarda da bazı belirtiler olabilir. Kalp zarının ve akciğer zarının iltihabı , gözde meydana gelen iltihaplanmalar RA’nın etkilemesi sonucu organlarda görülen bulgulardır. Ciltte vaskülitis dediğimiz özellikle alt baldırda görülen, kılcal damar iltihabı oluşabilir. Ağızda ve gözde kuruluk oluşabilir.

RA TEŞHİSİ

Öncelikle doktorunuz, sizin şikayetlerinizi dinler ve daha sonra tam fizik muayene yapılır. Bu muayene sırasında sizin bildirdiğiniz şikayetleri göz önünde bulundurarak, vücutta şişlik, eklem hareketleinde ortaya çıkan nodülleri, ateş yüksekliği gibi bulguları arayacaktır.

Bunların dışında bazı kan testleri istenebilir. Bunun için romatoid faktör (RF) denilen bir antikor aranır. Pozitif çıkması durumunda romatoid artrit olduğunu gösterebilir. Hemoglobin değeri düşmüştür ve iltihap anemisi görülebilir. Diğer iltihabi hastalıklardan ayırmak için de testler yapılabilir. Ayrıca hastalık ilerledikçe röntgen filmlerinde eklemlerde meydana gelen hasar tanıyı desteklemek için önemlidir.

Teşhisi kolaylaştırmak için bazı kriterler konmuştur:
* Sabahları yarım saatten fazla eklem tutukluğu ve bunun 1.5 aydan fazla sürmesi,
* Üçten fazla eklemde hissedilebilir şişlik,
* El ve ayak parmaklarında eklem iltihabı,
* Aynı anda her iki eklemde iltihap olması,
* Romatizma düğümü,
* Kanda RF faktör olması,

Bu bulgulardan en az 4 tanesinin olması gerekir.
RA’NIN TEDAVİSİ

Hastalığın nedeni henüz tam olarak bilinmediğinden, kesin bir tedavisi de yoktur. Bu yüzden tamamen ortadan kaldırılamaz. Tedavideki amaç, hatalığın belirtilerini azaltmaya yöneliktir. Eklemlerde oluşan hasar ve ağrı en aza indirilmeye çalışılır. İltihap azaltılır. Tedavi edilmediği takdirde geri dönüşümü olmayan eklem hasarları ortaya çıkar.

Hastalık romatizmal olduğundan, tedavisi romatolog önderliğinde tarafından yapılır. Bunun yanında fizyoterapist, psikiyatrist, ortopedik cerrah da tedaviye yardımcı olurlar.

Kullanılan ilaçlar ise hastalarığın neden olduğu bozuklukları durduran ve bulguları hafifletemeye yönelik olanlar olmak üzere iki çeşittir. Bu hastalıkta kullanılan ilaçlardan bazıları NSAİİ dediğimiz iltihabı azaltmaya yönelik olanlar, aspirinler ve ağrı kesicilerdir. Fakat bu ilaçlar, asla tek başlarına yeterli olmaz ve bazı yan etkileri (mide kanaması gibi) ortaya çıkabilir. Tedavi sırasında takip edilmesi gerekir.

Ayrıca fizyoterapist kontrolünde yapılan egzersizlerle kaslar ve kemikler güçlendirilir. Genel sağlık halini düzeltir ve hastanın kendini iyi hissetmesini sağlar. Fakat eklem ağrıları şiş ve ağrılı olduğunda dinlenmek gerekir.

Ciddi eklem hasarlarında ise cerrahi tedavi gereklidir. Ortopedik cerrahlar tarfından uygulanır. Hasarlı eklem parçalarının yerine plastik parçalar takılır ve kemiğe yapıştırılır. Sonra hastaya rehabilitasyon uygulanır ve bu ekleme alışması sağlanır.