Bebek daha anne karnındayken gelişmeye ve büyümeye başlar. Bir çocuğun hayatının ilk yıllarındaki gelişimini tam olarak anlayabilmek için anne karnında geçirdiği süreci de bilmek yararlıdır. Anne karnında geçirilen sürenin ilk sekiz haftası embriyo, bunu izleyen ve doğuma kadar süren dönem fetus dönemidir.
Döllenmenin ardından oluşan embriyo, ilk hafta içinde rahim duvarına yapışır ve hücre çoğalması sonucunda giderek büyür. Gebeliğin üçüncü-dördüncü haftasından itibaren ultrason aleti ile bakıldığında embriyo görülebilir. Bu dönemde embriyonun kalp atışları da ultrason aleti ile tespit edilebilir.
Gebeliğin üçüncü-dördüncü haftalarında organlar oluşmaya başlar. Örneğin akciğerler üçüncü haftada gelişmeye başlar ve bu gelişim doğum sonrasında da devam eder. Kan dolaşımı dördüncü haftada başlar ve anne karnında bebek iki aylık olduğunda dolaşım sisteminin gelişimi büyük ölçüde tamamlanmış olur. İki aylık bir embriyonun ağırlığı 18-20 gram, boy uzunluğu 3-4 cm'dir.
Embriyoda ilk gelişen sistemlerden biri sinir sistemidir. Gebeliğin ilk aylarında geçirilen hastalıklar ya da kullanılan ilaçlar sinir sisteminin gelişimini etkileyerek bebekte gelişimsel sorunlara neden olabilir. Anne karnında bebeğin ne tip deneyimler yaşadığını bilmek, doğum sonrası davranışlarını anlamamıza yardımcı olur.
Dokunma Duyusu:
Fetüs, sekiz haftalıktan itibaren yanağına herhangi bir şey değmesine karşı kendini korumayı amaçlayan hareketlerde bulunur. Gebeliğin 4.üncü ayından itibaren anne karnını okşadığında bebeğin hareketlendiği gösterilmiştir. Gebeliğin 32.haftasından itibaren fetüs, cildinde herhangi bir yere dokunulduğunda tepki verir.
Tat Alma:
Tat alma için gerekli olan organlar, gebeliğin 14. haftasından itibaren gelişmiştir ve tat almanın bu dönemde başladığı ileri sürülmektedir.
Koku:
Koku alma organı olan burun 11-15. haftalar arasında oluşur. Gebelik boyunca pek çok kimyasal madde plasentayı geçerek fetüsün doğuma kadar içinde yaşadığı amniyon sıvısına ulaşır. Bu sayede fetüs pek çok tat ve kokuya maruz kalır. Fetüsün ağız ve burun boşlukları devamlı olarak amniyon sıvısı ile temas halindedir. Gebelikte yapılan çalışmalar fetüsün koku aldığını göstermiştir. Yenidoğan bebekler annelerini kokularından tanıyabilmektedir.
İşitme:
İşitme organı olan kulak, gebeliğin 28.haftasında oluşumunu tamamlar. Fetüsün16.haftadan itibaren dışarıdan gelen sesleri işittiğine ilişkin veriler vardır. Annenin karnı, rahim duvarı ve amniyon sıvısı bebeği dışarıdan gelen seslerden bir miktar korusa da fetüs gebelik boyunca ses, titreşim ve hareket karışımından oluşan bir ortamda yaşar.
Gebelikte seslerin fetüse ulaşabildiğini gösteren pek çok araştırma vardır. Özellikle annenin sesi bebeğe, diğer dış seslerden daha fazla ulaşabilmektedir. Gebeliğin son üç ayında bebekler ses ve müzik duyduklarında hareket eder ve tekme atarlar. Anne sakin bir ses tonuyla konuştuğunda bebeğin kalp hızında yavaşlama görülür.
Yeni doğan bebeklerin diller arasındaki farklılıkları da ayırt edebildikleri bildirilmiştir. Bazı müziklerin bebeğe rahatlatıcı etkisi olduğu deneylerle kanıtlanmıştır.
Görme:
Gebeliğin 26.haftasına kadar fetüs gözlerini kapalı tutar. Buna rağmen ışık fetüse ulaşabilmektedir. Annenin karnına fener tutulduğunda fetüsün kalp atışlarında hızlanma olduğu gösterilmiştir.
Gebeliğin yedinci ayından itibaren beyindeki görme merkezlerine sinyaller gider. 31-32 haftalık doğan bebeklerin az da olsa odaklanabildiği ve gözleriyle kısa süreli takip yapabildiği gözlenmiştir.
Zamanında doğan bir yeni doğan 20-30 cm mesafede olan bir eşyayı kusursuz bir şekilde görürse de, bu mesafeden uzağı net göremez. Yeni doğan bebekler en çok insan yüzüne bakmayı severler. Görme ilk yıl içinde gelişmeye devam edecektir.
Hareket:
Gebeliğin 6-10. haftalarından itibaren bebeğin anne karnında gerinme hareketleri yaptığı, baş, kol ve bacaklarını hareket ettirdiği bilinmektedir. Onuncu haftadan itibaren ellen ile başına, yüzüne dokunduğu, ağzını açıp kapadığı ve yutkunduğu belirlenmiştir.
Gebeliğin 14. haftasından itibaren solunum hareketleri başlar. Fetüs artık çenesini de oynatabilmektedir. Öncelikle hareketler kendiliğinden olur, 15. haftadan itibaren annenin kahkahasına ya da öksürmesine fetüsün tepki verdiği ve hareket ettiği görülmüştür.
0
yorum
