Anjiyo ya da damar anjiyografi, “damarın görüntülenmesi” demektir. Hangi damar görüntülenecekse, ismini başa koymak gerekir. “Koroner anjiyografi”, “serebral anjiyografi” gibi.
Koroner anjiyo özel bir kamera ile kalbin atardamarlarının incelendiği bir röntgen film çekimidir. İşlem kateter laboratuvarında yapılır. Doktor, kolda ya da bacaktaki bülüt atardamarın birine, ince küçük bükülebilir bir boru (katater) yerleştirir. Daha sonra kalbi besleyen küçük atardamarların (koroner damarlar) çıktığı en büyük atardamara (aorta) kadar ilerletir. Ardından, kateter koronerlerin aortaya giriş yerlerine yerleştirilerek, koroner arterlere boyalı bir madde verilir. Böylece çekilen filmlerde koroner damarlar görüntülenerek hangi bölgelerde ne kadar darlık olduğu tespit edilebilir.
Anjiyo Bir tetkik mi yoksa tedavi yöntemi midir?
Anjiyografi; hastada koroner arter hastalığı bulunup bulunmadığını gösteren en doğru tetkik yöntemidir. Damar sertliği nedeniyle koroner arterlerin hangi bölgesinin ne kadar daraldığını ya da tıkandığı anjiyo ile tespit edilebilir. Anjiyografi sonucuna göre damarda herhangi bir tıkanıklık ya da daralma tespit edilmişse, bunun stentle mi yoksa ameliyatla mı tedavi edileceğine karar verilir.
Anjiyonun Türleri
Anjiyonun üç türü vardır: Kontrastlı MR anjiyografi, çok kesitli BT (bilgisayarlı tomografik) anjiyografi standart veya girişimsel anjiyografi.
BT koroner anjiyografide, aort anevrizması, hipertansiyona neden olan böbrek arter darlıkları, pulmoner emboli (akciğer damarlarında pıhtıya bağlı tıkanma) gibi birçok hastalığın kesin tanısı hızlı ve kolay olarak konulabilmektedir.
Standart girişimsel anjiyo, hastanın kasık bölgesi uyuşturulduktan sonra, katerer(ince boru) kasıktan kateteri bacak ve kol damarına sokulur. İşlem ekrandan izlenirken, kateter ve kan damarlarının durumu takip edilir ve kateter daralmış damarın içine sokulur. Radyoopak denilen özel bir boya çok az olmak üzere bu kateterden o bölgeye bırakılır. Bu şekilde damardaki tıkanıklık ve daralma belirlenmiş olur.
Koroner anjiyonun farkı nedir?
Koroner anjiyografi denilince koroner damarları görmek için yapılan standart anjiyografi anlaşılır. Koroner anjiyografide iyotlu kontrast madde doğrudan koroner içine verilir ve damarın net bir görüntüsü alınır. Bu işlem kesin sonuç verir.
Hangi durumlarda anjiyo yapılır?
Hastanın şiddetli göğüs ağrısı varsa, kalp krizi geçirdiyse ya da girişimsel olmayan testlerde hastada koroner darlık belirtileri varsa, koroner anjiyo yapılır. Bunun yanında;
# Efor testi pozitif çıkan hastalara,
# Eko’da kalp kasılması sorunu olan hastalara,
# Talyum testinde koroner arter hastalığı şüphesi olanlara,
# Bilgisayarlı anjiyosu şüpheli olan hastalara,
# Kapak hastalığı olanlara,
# Kalp dışında önemli bir ameliyat geçirecek olan şeker hastalarına,
# Önemli bir ameliyat geçirecek olan 40 yaş üzeri riskli hastalara,
# By pass olan hastalara (5 yıl sonra kontrol amaçlı),
# Stent takılan hastalara (6 ay sonra kontrol amaçlı) yapılmaktadır.
Koroner anjiyo için genel anestezi gerekmez, kasık bölgesinin uyuşturulması yeterlidir.
İşlemin aşamalarını nelerdir?
· Önceden hastanın kasık bölgesi tıraş edilir
· Kateter masasına yatırılan hasta örtülür
· Kasık bölgesi veya kolda giriş yeri uyuşturulur
· Atardamara bir kanül yerleştirilir
· Sol karınacığa ucu kıvrımlı kateterle girilir basınç alınır, iyotlu madde verilerek videofilm çekilir
· Sol koroner kateteri sol koroner girişine yerleştirilir kontrast madde verilerek farklı açılardan 4-5 poz sol koroner videofilm çekilir.
· Sağ koroner katateri ile sağ koroner arter videosu çekilir.
· Damardan kanül çekilir damar üstüne baskı uygulanır ve sıkı bandaj yapılır.
İşlem ne kadar sürer?
İşlem hazırlık safhası 5 dakika, işlem 5-10 dakika olmak üzere 10-15 dakika sürer. Girilen damara baskı uygulanması 10-15 dakikadır. Kanül çekilirken giriş yerine dikiş veya kapama aygıtı konulmuşsa, baskı uygulamak gerekmez.
Genellikle kasıktan girilmesinin nedeni nedir?
Kasık damarı kol damarının üç katı çaptadır ve kol damarından en küçük kateterleri geçirilebilir. Her darlık koldan girilerek açılamaz ancak basit darlıklar koldan girilerek açılabilir.
Kol ve kasık dışındaki noktalardan girmek mümkün mü?
Aortaya koldan ve kasıktan girilebilir. İki kol, iki bacak damarı tamamen tıkalı ise cerrahi olarak başka damarlardan girilebilir ki bu durum çok ender olarak görülür.
Hangi durumlarda koldan, hangi durumlarda kasıktan girilmesi tercih edilir?
Öncelikle kasık damarları tıkanması varsa, çatallanma yerlerindeki darlıklarda, aşırı kireçli kıvrımlı ince damarlardan stent geçirebilmek için daha kalın kateterle iyi destek gerektiğinde kasık damarından girmek gerekir. Akut enfarktüslerde, sol kalp yetersizliğinde yani çok hızlı hareket etmek gerektiğinde, aşırı kilolu hastalarda, uzun süre yatamayanlarda basit darlıkları olanlarda kol tercih edilebilir.
İşlemin ne tür komplikasyonları olabilir?
Kasıktan girildiğinde aşırı kilolularda damara yeterli baskı yapılması güç olabilir. Kanama olursa erken fark etmek de zordur. Kol damarlarında ise özellikle kadınların damar yapıları daha ince olduğu için, kol damarının kasılması kateterin hareketini zorlaştırabilir, hatta imkansızlaştırabilir. İşlem çok ağrılı ve ıstıraplı olabilir.
- Hastanın bir gün dinlenmesi yeterlidir.
Hangi durumlarda anjiyo yapılması sakıncalıdır?
· Böbrek yetersizliğinde
· Hastanın kreatinin yüksekliği durumunda,
· Sol kalp yetersizliğinde
· Hastada ateş varsa anjiyo yapılması sakıncalıdır.
Aşırı kilolu hastalarda işlem sonrası daha çok olumsuzluk yaşandığı doğru mudur?
Yalnızca kasıktan girişte tek ponksiyonla damara girmek zor olabilir, kanama daha sık görülebilir.
Lüzumsuz yere anjiyo yapmak ne gibi sonuçlara yol açar?
Lüzumsuz anjiyo yapmak; hastaya gereksiz yere şua vermek ve gereksiz iyotlu kontrast madde vermek demektir. Ve çok az da olsa gereksiz yere anjiyografi komplikasyonlarıyla karşılaşmak demektir.
Ülkemizde gereksiz anjiyo uygulamasıyla sık karşılaşılıyor mu?
Gereksiz anjiyografi yapıldığını görüyoruz ancak daha önemlisi yetersiz anjiyografi işlemini ve anjiyografinin hatalı değerlendirildiğine, çok seyrek olmayarak rastlıyoruz.
Anjiyo son mu yoksa ilk tetkik olarak mı yapılmalı?
Anjiyografi her zaman son tetkiktir. Hastalık delillerinin çok net olduğu miyokard enfarktüsü,akut koroner sendrom gibi durumlarda ilk inceleme olmaktadır. İlk tetkik olduğunda teşhis için yapılmaz, tedavi seçimini görmek için yapılır.
Anjiyonun kalp damarlarındaki tıkanıklıkların ortaya konulmasında değeri nedir?
Kalp damarlarındaki darlıkların yerini, şiddetini kesin olarak gösteren tek tetkiktir. Koroner kalp hastalıklarının belirlenmesinde altın standarttır.
Hangi durumlar kalp damarlarının tıkanmasına neden olur?
Kalp damarlarındaki tıkanma, damar sertliğinin ortaya çıkardığı bir durumdur ve doğumdan itibaren başlar. Ancak bazı kişilerde; damar sertliği süreci kötü beslenme, sigara, stres, fazla kilo ve hareketsizlik gibi sebeplerle daha hızlı olur.
0
yorum
