Aşılar daha çok bulaşıcı hastalıklar ortaya çıkmadan önce bu hastalıkları önlemek için yapılır. Bulaşıcı hastalığa yol açan mikroplar öldürülerek, canlılıkları azaltılarak ya da tipleri değiştirilerek aşı hazırlanır. Bu aşı uygulanan kişi hastalığı geçirmeden o hastalığa bağışıklık kazanmış olur. Hastalıkları önlemek onları tedavi etmekten her zaman daha kolay hem daha güvenlidir. Ülkemizde bebeklik döneminde uygulanan aşılar şunlardır:
Verem (BCG) aşısı: Bebek iki ayını doldurduktan sonra yapılmalıdır. Bebeğe verem aşısın yapıldıktan sonra 3 gün banyo yaptırılmamalıdır. Verem aşısı ilk yapıldığında aşı yerinde hiçbir reaksiyon görülmez, ancak 6-8 hafta sonra aşı yerinde ufak bir kızarıklık ve sivilce benzeri bir şişlik saptanır. Bu daha sonra kaybolarak yerinde ufak bir iz bırakır. Yenidoğan döneminden sonra da 5 yıl arayla 20 yaşına kadar aşılama tekrarlanmalıdır
Karma aşı (DBT): Karma aşı difteri, boğmaca ve tetanoz aşılarını içerir. 2. 4. 6. aylarda, 18. ayda ve 4. yaşta kas içine yapılır. Bu yaştan sonra karma aşıdan boğmaca aşısı çıkarılır. 10 yaşında difteri, tetanoz olarak yapılır. 10 yaşından sonra yapılacaksa erişkin tip difteri aşısı kullanılmalıdır. Her 10 yılda bir tekrarlanmalıdır. Aşı yerinde kızarıklık, şişlik, küçük bir şişlik gelişebilir. Bir süre sonra geçer. Aşıya bağlı havale geçiren çocuklarda boğmaca aşısı yapılmaz.
Çocuk felci (polio) aşısı: Çocuk felci karma aşılarla aynı zamanda ağızdan damla şeklinde kullanılır. Canlı aşıdır. Bazı özel durumlarda ölü aşı tercih edilmelidir. Ağızdan verilen aşı kusulursa tekrarlanmalıdır.
Kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşıları: Ülkemizde hala kızamık meydana getirdiği ölümler nedeniyle önemini koruduğundan rutin aşı programında kızamık aşısı 9. ayda yapılmaktadır. 15. ayda tekrar edilir. 15. aydaki tekrarın kızamık, kızamıkçık, kabakulak kombine aşısı şeklinde yapılması uygundur. Kızamıkçık özellikle hamilelikte geçirildiğinde bebekte sakatlıklara neden olabileceğinden, doğurma yaşına gelmiş her genç kızın bu kızamıkçık aşısı yapıldığından emin olunmalıdır. 11 yaşlarında kızamık, kızamıkçık, kabakulak kombine aşısının tekrarı gerekir.
Hepatit B aşısı: Ülkemizde hepatit B taşıyıcılığı %10 olarak bilinmektedir. Kan, kan ürünleri ve salgılarla bulaşabilir. Hepatit B ile enfekte kişide ileride siroz ve karaciğer yetersizliği gelişebilmektedir. Bu nedenle her yenidoğan doğumdan hemen sonra, 1. ayda ve 6. ayda olacak şekilde toplam 3 kez aşılanmalıdır. fakat özellikle annede hepatit B taşıyıcılığı tesbit edilmişse bebeğe doğar doğmaz aşı ile birlikte Hepatit B İmmunglobulini verilmelidir.
Hepatit A aşısı: Hepatit A, oral yolla bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır. Hijyen kurallarının düzeltilmesi ile hepatit A geçirme olasılığı azalmaktadır. Hepatit A erişkin yaşlarda geçirildiğinde daha ağır seyretmektedir. Hepatit A aşısı bir yaşından sonra ve 6-12 ay arayla toplam iki doz yapılması önerilmektedir.
Hemofilus İnfluenza B aşısı: Menenjit aşısı olarak ta bilinen bu aşı özellikle 3 ay-5 yaş arası çocuklarda ağır menenhit, boğaz, kulak, burun, göz enfeksiyonu yapan hemofilus influenza B bakterisine karşı bağışıklık sağlar. Karma ve çocuk felci aşısı ile birlikte 2. 4. 6. aylarda yapılabilir. 18. ayda tekrar edilir. İlk bir yılda yapılmamış çocuklara 12. aydan sonra tek doz olarak yapılır. 6 aydan sonra yapıldığında 1 yaşına kadar iki doz, son dozdan bir yıl sonra da 3.doz yapılır.
Grip aşısı: Sonbaharda yapılması önerilen grip aşısı özellikle ana okuluna devam edenlere, kalp hastalığı olanlara, sık akciğer enfeksiyonu geçirenlere, astım hastalarına yapılması gereklidir.
Su çiçeği aşısı: Canlı bir aşıdır ve tek olarak iyi bir bağışıklık sağlar. Bir yaşından sonra yapılması önerilir. Risk grubu çocuklara yapılmalıdır.
2013 Aşı Takvimi
Kızamık aşısında olduğu gibi, suçiçeği aşısının 12. ay değil 14-15. aylar içerisinde uygulanmasının çok daha etkili bir koruma sağladığı tespit edilmiş ve bu nedenle suçeçiği aşısının uygulanma tarihi 14-15. aylar olarak değiştirilmesine karar verilmiştir ve uygulamaya da bu şekilde geçilmiştir.
Doğumda hemen : Hepatit B
1. ay aşısı : Hepatit B
2. ay aşısı : Karma (DBT-Çocuk felci) + Verem, Rotavirüs(1.) ve Pnömokok(1.)
3. ay aşısı : Karma (DBT-Çocuk felci), Rotavirüs(2.) ve Pnömokok(2.)
4. ay aşısı : Karma (DBT-Çocuk felci), Pnömokok(3.)
6. ay aşısı : Hepatit B
9. ay aşısı : Kızamık (kaldırıldı)
12. ay aşısı : Kızamık, kızamıkçık, kabakulak
12 – 14 ay aşısı : Suçiçeği
12-15 ay aşısı : Pnömokok (4)
18. ay aşısı : Karma (DBT-Çocuk felci)
24. ay aşısı : Hepatit A
30. ay aşısı : Hepatit A
4-6 yaş arası aşısı : Kızamık, kızamıkçık, kabakulak
4-6 yaş arası aşısı : DBT-çocuk felci
4-6 yaş arası aşısı : Suçiçeği
Yukarıda yer alan ve Sağlık bakanlığı tarafından belirlenen aşı takvimidir.
Verem (BCG) aşısı: Bebek iki ayını doldurduktan sonra yapılmalıdır. Bebeğe verem aşısın yapıldıktan sonra 3 gün banyo yaptırılmamalıdır. Verem aşısı ilk yapıldığında aşı yerinde hiçbir reaksiyon görülmez, ancak 6-8 hafta sonra aşı yerinde ufak bir kızarıklık ve sivilce benzeri bir şişlik saptanır. Bu daha sonra kaybolarak yerinde ufak bir iz bırakır. Yenidoğan döneminden sonra da 5 yıl arayla 20 yaşına kadar aşılama tekrarlanmalıdır
Karma aşı (DBT): Karma aşı difteri, boğmaca ve tetanoz aşılarını içerir. 2. 4. 6. aylarda, 18. ayda ve 4. yaşta kas içine yapılır. Bu yaştan sonra karma aşıdan boğmaca aşısı çıkarılır. 10 yaşında difteri, tetanoz olarak yapılır. 10 yaşından sonra yapılacaksa erişkin tip difteri aşısı kullanılmalıdır. Her 10 yılda bir tekrarlanmalıdır. Aşı yerinde kızarıklık, şişlik, küçük bir şişlik gelişebilir. Bir süre sonra geçer. Aşıya bağlı havale geçiren çocuklarda boğmaca aşısı yapılmaz.
Çocuk felci (polio) aşısı: Çocuk felci karma aşılarla aynı zamanda ağızdan damla şeklinde kullanılır. Canlı aşıdır. Bazı özel durumlarda ölü aşı tercih edilmelidir. Ağızdan verilen aşı kusulursa tekrarlanmalıdır.
Kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşıları: Ülkemizde hala kızamık meydana getirdiği ölümler nedeniyle önemini koruduğundan rutin aşı programında kızamık aşısı 9. ayda yapılmaktadır. 15. ayda tekrar edilir. 15. aydaki tekrarın kızamık, kızamıkçık, kabakulak kombine aşısı şeklinde yapılması uygundur. Kızamıkçık özellikle hamilelikte geçirildiğinde bebekte sakatlıklara neden olabileceğinden, doğurma yaşına gelmiş her genç kızın bu kızamıkçık aşısı yapıldığından emin olunmalıdır. 11 yaşlarında kızamık, kızamıkçık, kabakulak kombine aşısının tekrarı gerekir.
Hepatit B aşısı: Ülkemizde hepatit B taşıyıcılığı %10 olarak bilinmektedir. Kan, kan ürünleri ve salgılarla bulaşabilir. Hepatit B ile enfekte kişide ileride siroz ve karaciğer yetersizliği gelişebilmektedir. Bu nedenle her yenidoğan doğumdan hemen sonra, 1. ayda ve 6. ayda olacak şekilde toplam 3 kez aşılanmalıdır. fakat özellikle annede hepatit B taşıyıcılığı tesbit edilmişse bebeğe doğar doğmaz aşı ile birlikte Hepatit B İmmunglobulini verilmelidir.
Hepatit A aşısı: Hepatit A, oral yolla bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır. Hijyen kurallarının düzeltilmesi ile hepatit A geçirme olasılığı azalmaktadır. Hepatit A erişkin yaşlarda geçirildiğinde daha ağır seyretmektedir. Hepatit A aşısı bir yaşından sonra ve 6-12 ay arayla toplam iki doz yapılması önerilmektedir.
Hemofilus İnfluenza B aşısı: Menenjit aşısı olarak ta bilinen bu aşı özellikle 3 ay-5 yaş arası çocuklarda ağır menenhit, boğaz, kulak, burun, göz enfeksiyonu yapan hemofilus influenza B bakterisine karşı bağışıklık sağlar. Karma ve çocuk felci aşısı ile birlikte 2. 4. 6. aylarda yapılabilir. 18. ayda tekrar edilir. İlk bir yılda yapılmamış çocuklara 12. aydan sonra tek doz olarak yapılır. 6 aydan sonra yapıldığında 1 yaşına kadar iki doz, son dozdan bir yıl sonra da 3.doz yapılır.
Grip aşısı: Sonbaharda yapılması önerilen grip aşısı özellikle ana okuluna devam edenlere, kalp hastalığı olanlara, sık akciğer enfeksiyonu geçirenlere, astım hastalarına yapılması gereklidir.
Su çiçeği aşısı: Canlı bir aşıdır ve tek olarak iyi bir bağışıklık sağlar. Bir yaşından sonra yapılması önerilir. Risk grubu çocuklara yapılmalıdır.
2013 Aşı Takvimi
Kızamık aşısında olduğu gibi, suçiçeği aşısının 12. ay değil 14-15. aylar içerisinde uygulanmasının çok daha etkili bir koruma sağladığı tespit edilmiş ve bu nedenle suçeçiği aşısının uygulanma tarihi 14-15. aylar olarak değiştirilmesine karar verilmiştir ve uygulamaya da bu şekilde geçilmiştir.
Doğumda hemen : Hepatit B
1. ay aşısı : Hepatit B
2. ay aşısı : Karma (DBT-Çocuk felci) + Verem, Rotavirüs(1.) ve Pnömokok(1.)
3. ay aşısı : Karma (DBT-Çocuk felci), Rotavirüs(2.) ve Pnömokok(2.)
4. ay aşısı : Karma (DBT-Çocuk felci), Pnömokok(3.)
6. ay aşısı : Hepatit B
9. ay aşısı : Kızamık (kaldırıldı)
12. ay aşısı : Kızamık, kızamıkçık, kabakulak
12 – 14 ay aşısı : Suçiçeği
12-15 ay aşısı : Pnömokok (4)
18. ay aşısı : Karma (DBT-Çocuk felci)
24. ay aşısı : Hepatit A
30. ay aşısı : Hepatit A
4-6 yaş arası aşısı : Kızamık, kızamıkçık, kabakulak
4-6 yaş arası aşısı : DBT-çocuk felci
4-6 yaş arası aşısı : Suçiçeği
Yukarıda yer alan ve Sağlık bakanlığı tarafından belirlenen aşı takvimidir.